Γράφει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος
Είναι πολύ ενδιαφέρον να προσπαθεί κάποιος να γράψει για την ιστορία και να μην χρησιμοποιήσει ως κύριο άξονα του την ιδέα ή τη ρήση κάποιου ιστορικού ή ιστοριογράφου. Πόσο μάλλον όταν η ιδέα για αυτό το κείμενο ήρθε από δύο φράσεις του Διονυσίου Σολωμού, του εθνικού μας ποιητή. «Και ακαρτέρει και ακαρτέρει, φιλελεύθερη λαλιά», αυτός ο στίχος από τον Ύμνο εις την Ελευθερία βάζει ένα σοβαρό προβληματισμό για τον τρόπο που γράφεται και αναγνώζεται η ιστορία, κυρίως δε η εθνική ιστορία. Μπορούμε να αντέξουμε μία φιλελεύθερη, αντικειμενική και επιστημονική σκοπιά στην ιστορία μας; Εδώ μπαίνει και η δεύτερη φράση του Σολωμού: «Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ότι είναι αληθές». Η αναστροφή όμως αυτής τη ρήσης έχει γίνει κανόνας για την Ελλάδα και για την προσέγγιση της ιστορίας. Όποια προσπάθεια, σωστή η εσφαλμένη, που θίγει το εθνικόν που είναι το αληθές έρχεται αντιμέτωπη με την έγερση των αυτοδιορισμένων υπασπιστών της εθνικής μας ταυτότητας.
Θυμάστε όλοι το πώς αντιμετωπίστηκε το σχολικό εγχειρίδιο της ΣΤ Δημοτικού. Η αποθέωση της υστερίας και της συνομωσίας ενάντια σε μία προσπάθεια επιστημόνων που θέλησε να πλήξει την Ελληνικότητα μας. Το αστείο της υποθέσεως είναι ότι το βιβλίο αυτό είχε αρκετά λάθη, λάθη μεθοδολογίας, περιεχομένου και συγγραφής, τα οποία πέρασαν παράπλευρα γιατί δεν μας ενδιέφερε το επιστημονικό της υποθέσεως αλλά το «αληθές». Τα γεγονότα αυτά είναι πολύ πρόσφατα και τα θυμόμαστε όλοι. Για να δούμε όμως αν θυμόμαστε και κάτι μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας.
Θυμάστε την «Ελληνική Νομαρχία»; Το φλογερό κείμενο του Ανώνυμου Έλληνος που όρκισε πλήθος ανθρώπων στο......σκοπό της απελευθέρωσης; Ο Ανώνυμος Έλληνας αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο «στους συμμάχους του τύραννου» και γράφει χαρακτηριστικά: «Δύο αἴτια εἶναι, ὦ Ἕλληνές μου ἀκριβοί, ὁποὺ μέχρι τῆς σήμερον μᾶς φυλάττουσι δεδεμένους εἰς τὰς ἁλύσους τῆς τυραννίας, εἶναι δὲ τὸ ἀμαθὲς ἱερατεῖον καὶ ἡ ἀπουσία τῶν ἀρίστων συμπολιτῶν». ο Ανώνυμος Έλληνας στοχοποιήθηκε έντονα από την Εκκλησία, κατηγορήθηκε για αλλοίωση της Ρωμιοσύνης και πολλά άλλα αμαρτήματα. Το πλέον χαρακτηριστικό είναι ότι και αυτός, όπως και στις μέρες μας η επιστημονική ομάδα της κυρίας Ρεπούση, χρεώθηκε στον ιμπεριαλιστή της περιόδου, το Ναπολέοντα. Η Εκκλησία πίσω από τον Ανώνυμο Έλληνα έβλεπε τον Αδαμάντιο Κοραή, τον πράκτορα του Ναπολέοντα που βάλει κατά της Ρωμιοσύνης, δεν είχε ακόμη εφευρεθεί η Ελληνικότητα.
Πρέπει να κάνουμε ένα διαχωρισμό μεταξύ ιστορίας και εθνικής ιστορίας. Η εθνική ιστορία (ethno-history) είναι οι μνήμες των μελών της εθνικής ομάδας και η αντίληψη τους για το κοινό παρελθόν, σε αντίθεση με την αντικειμενικότητα, την αμεροληψία, την αποβολή πάθους και την ανάλυση στοιχείων, που χαρακτηρίζει την επιστήμη της Ιστορίας. Τα κύρια χαρακτηριστικά της εθνικής ιστορίας είναι: α) πολύ-πλεγμένη και αμφισβητήσιμη, β) υπόκεινται σε αλλαγές και γ) εμφανίζει ανομοιομορφία ως προς την παγκόσμια.
Ο απελευθερωτικός αγώνας ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι ένα ιστορικό γεγονός με ξεχωριστή σημασία για την Ελλάδα. Τα ιστορικά γεγονότα όμως, για λόγους εθνογέννεσης, συνοδεύτηκαν από μία σειρά εθνικών μύθων που έπλασαν την εθνική ιστορία του νέου Ελληνικού κράτους. Μύθους που μπορεί να εξυπηρετούν την εθνική μας ιστορία και να αποτελούν το αγλάισμα της αυτοεπιβεβαιωσής μας, αλλά που στην πλειονότητάς τους δεν είναι αληθινοί. Δεν πρέπει η εθνική μας ιστορία να αποτελεί την ψευδαίσθηση της αληθείας. Γιατί αν για εμάς η εθνική μας ιστορία είναι η αλήθεια το ίδιο συμβαίνει και για όλα τα άλλα Έθνη. Όσο αληθινή είναι η κήρυξη της Επανάστασης την 25η Μαρτίου του 1821 στην Αγία Λαύρα, άλλο τόσο αληθινό είναι ότι ο Όμηρος είναι Τούρκος. Όσο αληθινό είναι το κρυφό σχολείο, άλλο τόσο αληθινή είναι και η διεκδίκηση των Τούρκων στην Κεντρική Ασία λόγω του Oghuz Khan, όσο και των Ισραηλιτών, λόγω του Αβραάμ. Ο νεοελληνικός εθνικός μύθος υποβίβασε ακόμη και τον έρωτα, όπως στην περίπτωση της περίφημης Κυρά-Φροσύνης, ο απεγνωσμένος και απαγορευμένος, για την εποχή, ερωτάς της για τον μουσουλμάνο γιο του Αλή πήρε τη θρυλική μορφή της επαναστατικής πράξης. Αλήθεια έχει ανάγκη η Ελλάδα από τους μύθους της; Ίσως γιατί πάντα στους μύθους υπάρχει και ένας δράκος που ευθύνεται για το κακό το ριζικό μας.