Η ιστορία της εταιρίας Hellenic Train και ο λαβύρινθος των ευθυνών


 Η Hellenic Train είναι η εταιρία η οποία προέκυψε το 2017 μετά την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, όπως απαιτούσαν οι μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας.

Εκείνη τη χρονιά υπεγράφη ανάμεσα στο και στο FS Group η συμφωνία για την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, θυγατρικής του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ), με τον ιταλικό όμιλο Ferrovie dello Stato Italiane Group (FSG). Το τίμημα για το 100% των μετοχών ήταν 45.000.000 ευρώ, ποσό που θεωρήθηκε ιδιαίτερα χαμηλό σε σχέση με παλαιότερες απόπειρες ιδιωτικοποίησης. Ο αγοραστής ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος σιδηροδρομικός όμιλος στην Ευρώπη και μετά τη συμφωνία στις γραμμές μπήκαν νέα τρένα, αξίας σχεδόν 500.000.000 ευρώ.

Αμέσως μετά την ιδιωτικοποίηση ο ιταλικός όμιλος ανακοίνωσε ότι η στρατηγική για την αναβάθμιση και την ανάπτυξη της ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα αποτελέσει μέρος ενός ευρύτερου επιθετικού σχεδίου επέκτασης της FS Group στις διεθνείς αγορές, που μεταξύ άλλων προέβλεπε εξαγορές και επενδύσεις αξίας 94 δισ. ευρώ από το 2017 μέχρι το 2026, που σημαίνει ότι το επενδυτικό σχέδιο βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Το δεκαετές επενδυτικό πρόγραμμα είχαν ανακοινώσει ότι στοχεύει στον τετραπλασιασμό των εσόδων από τις διεθνείς αγορές, έτσι ώστε να ανέλθουν στα 4 δισ. ευρώ. Η Hellenic Train έκτοτε έχει την εμπορική εκμετάλλευση των τρένων, επιβατικών και εμπορικών, και προσλαμβάνει η ίδια το προσωπικό όπως όλες οι ιδιωτικές εταιρίες. Από την άλλη, ο ΟΣΕ διαχειρίζεται το σιδηροδρομικό δίκτυο ως δημόσια περιουσία.

Έτσι, η ιταλική εταιρία για να κάνει χρήση του δικτύου και των υποδομών του θα έπρεπε να πληρώσει άνω των 20.000.000 ευρώ, ενώ αναλάμβανε και την υποχρέωση να συντηρεί και την εταιρία συντήρησης τροχαίου υλικού (ΕΕΣΣΤΥ), η οποία επίσης πωλήθηκε. Με δεδομένη αυτή τη συμφωνία στην πράξη έχει προκύψει ένα δαιδαλώδες τοπίο για τα όρια των ευθυνών, που όμως αποβαίνει σε βάρος της κατάστασης του δικτύου και κάνει δυσεπίλυτο γρίφο τον εκσυγχρονισμό του. Με την αναδιάρθρωση των σιδηροδρομικών φορέων, ο ΟΣΕ αναλαμβάνει την εκτέλεση και την υλοποίηση έργων στο ενεργό σιδηροδρομικό δίκτυο, καθώς και σε εκείνο που τελεί σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας.

Στις αρμοδιότητές του εμπίπτουν δηλαδή η κατασκευή νέας υποδομής στο εν λόγω δίκτυο, που μετρά συνολικό μήκος 2.716 χλμ., καθώς και η συντήρηση και η λειτουργία της υφιστάμενης υποδομής. Οι εταιρίες που έχουν το μεταφορικό έργο (δηλαδή η Hellenic Train) αδειοδοτούνται από τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), η οποία είναι ανεξάρτητη διοικητική Αρχή και συστάθηκε με τον ν. 3891/2010 (Α’ 188), με κύριο σκοπό τη στήριξη του ανοίγματος της αγοράς σιδηροδρομικών μεταφορών στον ανταγωνισμό. Όλοι, όμως, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς υπάγονται στο υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών.