.png)
.jpg)
«Σε 90 μέρες έχουμε τελικό προϊόν. Γιατί δεν προωθούμε την καλλιέργεια;». Ο χαριτωμένα ευτραφής Συριζαίος βουλευτής από τη Λάρισα μιλούσε για μια στρατηγική καλλιέργεια ζωοτροφών - προϋπόθεση αναπτυγμένης κτηνοτροφίας. Είμαστε... στο 2015 και με οδύνη βλέπαμε τα μικρά διαπραγματευτικά περιθώρια. Με το 30% των διατροφικών αναγκών να καλύπτονται από την ντόπια παραγωγή, τι αντοχή να επιδείξεις σε έναν οικονομικό εκβιασμό;
Καταλάβαινε κανείς ότι η λογιστική πλευρά της οικονομίας χωρίς το βασικό σκέλος της, που είναι η παραγωγή, η παραγωγική ποιότητα, δεν έχει και τόση αντοχή. Κάπως μπορεί να φέρεις τα μεγέθη και να ισορροπήσουν σαν τουβλάκια lego.... Αλλά και εύκολα μπορούν να καταρρεύσουν από μια χρηματιστηριακή ή διεθνοπολιτική τορπίλη. Βασικό όπλο είναι το «φαΐ», η διατροφική αυτάρκεια, η παραγωγική ανεξαρτησία, επομένως ο αναπροσανατολισμός της γεωργικής παραγωγής, της μεταποίησης, της εμπορίας αλλά και της δομής των πιστώσεων και της κατεύθυνσης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Το βασικό όπλο είναι μια αλυσίδα μεταρρυθμίσεων στη παραγωγή, που είναι εν τέλει πολιτική αναδιάταξη και που αναπόδραστα επηρεάζει (εξασφαλίζει) μεγαλύτερη ισορροπία στις διεθνείς σχέσεις της χώρα μας.
Σήμερα, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ξανάρχεται στο τραπέζι η συζήτηση για τη διατροφική αυτονομία. Ή μάλλον τη διατροφική αυτάρκεια ως μορφή ανεξαρτησίας. Σιτηρά, όσπρια, οπωροκηπευτικά, κτηνοτροφικά προϊόντα. Γιατί άραγε δεν διορθώθηκε τίποτα, ενώ περάσαμε τόσο δύσκολα επί 10 ή 12 συναπτά έτη, όταν συνέβη η χρεοκοπία και γύριζε η χώρα από δω κι από κει, σαν επαίτης ακριβών και αιματηρών πιστώσεων; Μήπως επειδή εξομαλύνθηκαν οι σχέσεις με το ευρωπαϊκό διευθυντήριο και μπορέσαμε να αναβάλουμε ακόμα μια φορά;
Σίγουρα υπήρξε μια πολιτική συμφωνία για το χρέος και έκτοτε προχωρήσαμε ατρόμητα στα γαλακτοκομικά Ολλανδίας, στις πατάτες Αιγύπτου, στους ξηρούς καρπούς ή και στα αυτοκίνητα Τουρκίας και σε ζάχαρη αγνώστου προελεύσεως. Άφοβοι εισαγωγείς των πάντων και ακόμα μια φορά στριμωγμένοι. Τώρα ακούγονται διάφορα για πριμοδότηση καλλιέργειας σιτηρών, επειδή θα λείψουν τα ουκρανικά και ρωσικά.
Πολλοί αναλυτές, οικονομικοί τεχνογνώστες, προσεγγίζουν την οικονομία ως μια σύμπλεξη και αποσύμπλεξη μεγεθών. Μια αριθμητική κατάταξη, λογιστικών μεγεθών ή, έστω, οργανωτικών δομών. Π.χ. ευρωπαϊκά προγράμματα και πώς μοιράζονται σε καπάτσους λήπτες. Ναι, αλλά «αμετάφραστα» ως προς την παραγωγική τους λειτουργία, τα χρήματα-μεγέθη (και οι μηχανισμοί διαμοιρασμού) είναι αγαθά παλιού λογιστή με μανσέτες. Σκρουτζ του Ντίκενς. Χωρίς να εσωτερικεύονται τα προγράμματα, χωρίς να συντελούν στην αναδιάρθρωση της παραγωγής, αποτελούν αυτό που διαχρονικά και συνήθως αποτελούσαν στον τόπο μας: άστοχες χρηματοδοτήσεις, άκαιρων ή δευτερευόντων έργων, γραφειοκρατικά σεμινάρια περιττολογιών ή τεχνάσματα για να πάρει 4χ4 ο κάτοικος της πόλης.
Αλλά και η «αποδώ» πλευρά. Η Αριστερά συνολικά πάσχει από έναν οικονομισμό που απλώς έχει διεκδικητικά χαρακτηριστικά. Επομένως, ελκύει ως «απάντηση» μια οικονομίστικη αντι-θεώρηση. Όπως αυτή που φιλοξενήθηκε την περασμένη Κυριακή στην εφημερίδα, τη μετριοπαθή και «εκλογικευτική» λογιστική, σχολής οικονομικού ευσεβισμού, που φυσικά είναι πυρηνικά αδύναμη. Το πρόβλημα δεν είναι το πολύ ή λίγο μιας παροχής που συγκροτεί μεγάλο ή μικρό δημοσιονομικό κίνδυνο. Είναι σημαντικό μεν, αλλά δεν μπορεί αυτό να αποτελεί το τεχνικό σου εφόδιο, το κοσμοθεωρητικό σου εργαλείο, η πρόταση οικονομικής συμπεριφοράς.
Η αιχμαλωσία στη λογιστική, η πρόσληψή της ως ισοδυνάμου της παραγωγής και ως υποκατάστατου της οικονομίας έχουν δείξει τον εξαιρετικά ανασχετικό χαρακτήρα της. Όσο εξαντλημένος είναι ο «διεκδικητικός» οικονομισμός, στον οποίο μέρος της Αριστεράς ομνύει, άλλο τόσο εξαντλημένη είναι και η οικονομική γραφειοκρατία που δεν λαμβάνει υπόψη τις πολιτιστικές ποιότητες της παραγωγής, την παραγωγή ως συμπεριφορά και όχι μόνο ως ποσοτικό στοιχείο. Και γνωρίζουμε ότι οι ρή ξεις, η ανανέωση, η επανεκκίνηση ή, αντίθετα, ο κίνδυνος δεν θα έρθουν από το όποιο ενισχυτικό ποσό, αλλά από τον τρόπο δημιουργίας του.
Δημητρης Σεβαστακης
H AYΓΗ