.png)
Tο πλέον ακανθώδες ζήτημα που συζητήθηκε μεταξύ κυβέρνησης και θεσμών κατά την πρόσφατη επίσκεψη του κλιμακίου στελεχών τους στην Αθήνα, στα τέλη Ιανουαρίου, ήταν το ζήτημα των πλειστηριασμών. Αυτό όμως μόνο σε πρώτο πλάνο, γιατί οι ανησυχίες που εκφράστηκαν ήταν γενικότερες και αφορούσαν την επιτυχία του ίδιου του σχεδίου «Ηρακλής» για την άρση των... βαρών των «κόκκινων» δανείων από τους ισολογισμούς των τραπεζών.
Προς τα έξω, η εικόνα ήταν ότι η τριβή εστιάστηκε στη μεταβατική ρύθμιση που πρότεινε η κυβέρνηση μέχρι να λειτουργήσει ο Φορέας Ακινήτων. Στο προκείμενο η κυβέρνηση πρότεινε, προς αποφυγή των πλειστηριασμών..., να υποκαταστήσουν οι τράπεζες τον Φορέα στο μεταβατικό διάστημα μέχρι τη λειτουργία του και άρα η προβλεπόμενη επιδότηση ενοικίου για τα σπίτια που θα περνούσαν στην ιδιοκτησία του Φορέα και θα νοικιάζονταν στους πρώην ιδιοκτήτες τους να πάει στις τράπεζες.
Οι θεσμοί «τα στύλωσαν» για δύο λόγους: πρώτο, γιατί διαπιστώνουν και σε αυτό το ζήτημα μεγάλη καθυστέρηση (η λειτουργία του Φορέα Ακινήτων πάει για το 2023) και δεύτερο, γιατί διέγνωσαν άμεση μεταβίβαση δημόσιων πόρων προς τις τράπεζες. Προς στιγμήν δημιουργήθηκε αδιέξοδο, αλλά οι θεσμοί έδωσαν τελικά τη συναίνεσή τους (βλέπε «Εφ.Συν.» 26/1/2022, «Προσωρινή προστασία ευάλωτων νοικοκυριών») –καθώς δεν υπήρχε άλλη πρακτική λύση– διατηρώντας ωστόσο στο ακέραιο τις επιφυλάξεις τους.
Το ζήτημα αυτό πάντως έχει περισσότερο «κανονιστική» αξία παρά πρακτική, καθώς αφορά μικρό μόνο μέρος των σπιτιών που απειλούνται με πλειστηριασμό. Η βασική πηγή ανησυχίας ήταν το σχέδιο «Ηρακλής» και οι προοπτικές επιτυχίας του.
Χωρίς... δεν δουλεύει
Το σχέδιο «Ηρακλής» είναι δομικά εξαρτημένο από μαζικούς πλειστηριασμούς. Οι τεχνοκράτες που το «επιμελήθηκαν», είχαν εξ αρχής εκτιμήσει ότι περίπου το 30% των ανακτήσεων από το ενεργητικό που μεταβιβάστηκε στους servicers θα προέκυπτε από τη χρήση μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης – κυρίως πλειστηριασμούς. Το γεγονός ότι τα business plans των servicers παρουσιάζουν υστέρηση έως 25% οφείλεται εν πολλοίς στο ότι το «εργαλείο» των πλειστηριασμών αποδείχθηκε ανενεργό τη διετία 2020-2021.
Οι λόγοι είναι οι εξής:
α. Η αναστολή των πλειστηριασμών σε μεγάλα διαστήματα του 2020 και του 2021 λόγω της πανδημίας (από 13/3/2020 έως και 31/7/2020 και από 7/11/2020 έως και 31/12/2020, από 1/1/2021 έως και 13/5/2021). Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι δεν αρκεί να αναρτηθεί και να πραγματοποιηθεί ένας πλειστηριασμός, πρέπει να αποβεί και γόνιμος. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό των γόνιμων πλειστηριασμών στο σύνολο κινείται περί το 30%.
β. Ο προεκλογικός πολιτικός χρόνος: Το γεγονός ότι επιστρέφει η αισιοδοξία για έξοδο (οριστική ή απλώς μία ακόμη;) από τον κύκλο της πανδημίας θα «απελευθερώσει» τους πλειστηριασμούς, αλλά αυτοί είναι πλέον πολιτικά άκρως ανεπιθύμητοι. Βεβαίως, οι servicers ή και οι τράπεζες δεν είναι υποχρεωμένοι να σεβαστούν τα εκλογικά άγχη της κυβέρνησης, αλλά η κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει κάποια περιθώρια «ανοχής» ακόμη – όχι όμως πολλά…
Γενικότερα, το σύστημα διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων βαρύνεται και από άλλες καθυστερήσεις:
● Τα μεγάλα προβλήματα στη λειτουργία του συστήματος του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους υπολογίζει ότι από τους 34.000 χρήστες της σχετικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας που επιχείρησαν να υποβάλουν αίτηση, μόνο οι 600 τα κατάφεραν. Η πλατφόρμα λειτουργεί ήδη για διάστημα πάνω από 7 μήνες, όμως τα μεγάλα προβλήματα (τεχνικά αλλά και γραφειοκρατικά) παραμένουν.
● Η προαναφερθείσα καθυστέρηση στη συγκρότηση του Φορέα Ακινήτων. Εκεί η μεγάλη δυσκολία έγκειται στο να βρεθεί ιδιώτης εταίρος του Δημοσίου. H Eurostat αλλά και οι θεσμοί θεωρούν άκρως σημαντικό τον «συνεταιρισμό» του Δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα, τόσο στο σχέδιο «Ηρακλής» όσο και στο ζήτημα του Φορέα Ακινήτων.
Χαμένη διετία
Η πανδημία και οι γενικότερες καθυστερήσεις σηματοδότησαν μια χαμένη διετία για τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς και τους στόχους του «Ηρακλή». Οι καθυστερήσεις στον μηχανισμό του εξωδικαστικού συμβιβασμού θα συνεχιστούν για πολλούς μήνες ακόμη και για τον Φορέα Ακινήτων τουλάχιστον έναν χρόνο ακόμη. Το κυριότερο όμως είναι ότι «με τούτα και με κείνα» φτάσαμε στη συγκυρία του προεκλογικού χρόνου. Οι θεσμοί βλέπουν ήδη τις συνέπειες αυτής της συγκυρίας σε πολλά ζητήματα που αφορούν τα δημοσιονομικά. Φοβούνται ότι δεν πρόκειται να γίνει τίποτε ουσιαστικό μέχρι τις εκλογές και ότι έτσι θα χαθεί άλλος ένας χρόνος για τον «Ηρακλή».
Η ΤτΕ, από τη δική της μεριά, ανησυχεί ότι και οι servicers δεν θα κάνουν «αυτό που πρέπει» για να εξαντλήσουν τα περιθώρια αναδιάρθρωσης των «κόκκινων» δανείων που έχουν περιέλθει στην κυριότητά τους – με δεδομένο ότι οι πλειστηριασμοί δεν προχωρούν.
Η Eurostat, από την πλευρά της, όπως και οι θεσμοί, έχει βάλει στο «μικροσκόπιο» τις δημοσιονομικές επιπτώσεις του «Ηρακλή». Η απαντητική επιστολή του υπουργείου Οικονομικών στο σχετικό μέιλ της Eurostat για το ενδεχόμενο να εγγραφούν τα 24 δισ. των εγγυήσεων του Δημοσίου για τον «Ηρακλή» ακόμη «εξετάζεται», που σημαίνει ότι η Eurostat εξακολουθεί να κρατάει «το πιστόλι στο τραπέζι» εν όψει των τιτλοποιήσεων που εκκρεμούν.
Και όλοι οι εμπλεκόμενοι τρέμουν στην πιθανότητα ενός αρνητικού «γυρίσματος» στην οικονομική συγκυρία που θα δημιουργούσε μεγάλα προβλήματα στην αγορά ακινήτων. Υπό κανονικές συνθήκες, οι πλειστηριασμοί λίγο ακόμη μπορούν να περιμένουν. Υστερα θα ξεσπάσουν μαζικά. Το 2022 και ακόμη περισσότερο το 2023, προβλέπονται έτη μαζικών πλειστηριασμών.
Σε κάθε περίπτωση, έτσι όπως «στήθηκε» ο «Ηρακλής» ο χρόνος μετράει – και έχει χαθεί πολύς. Ο εκλογικός κύκλος θα προσθέσει και άλλον. Αν, εξαιτίας όλων αυτών, δημιουργηθεί η αίσθηση ότι ο «Ηρακλής»… παραπατάει, τα πράγματα θα είναι άσχημα και οι συνέπειες πολυποίκιλες…
Πάνος Κοσμάς
efsyn.gr