Τα εύκολα και τα δύσκολα...

Δεν χωράει αμφιβολία ότι η αντίδραση της κυβέρνησης στην πανδημία του Covid-19 ήταν ανέλπιστα επιτυχημένη. (Μέχρι στιγμής τουλάχιστον). Κακά τα ψέματα. Δεν έχουμε συνηθίσει να εισπράττουμε εύσημα όχι για τη  γαλάζια θάλασσά μας, το ελληνικό φως και το έξω καρδιά ταμπεραμέντο μας, αλλά επειδή αποδειχτήκαμε ψύχραιμοι και αποτελεσματικοί στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος όταν οι συστηματικοί και καλά οργανωμένοι ξένοι τα έκαναν μούσκεμα.

Νομίζω όμως ότι σε αυτήν την πρώτη φάση τα πράγματα ήταν σχετικά εύκολα.


Για να προλάβω μια ενδεχόμενη παρανόηση, δεν προσπαθώ μικρόψυχα να εντοπίσω και να διογκώσω κάποια λάθη που ίσως έγιναν, συμπλέοντας έτσι με την αντιπολίτευση, η οποία κατέφυγε στο εξής γνωστό τέχνασμα: δήλωσε ότι υποστηρίζει τα μέτρα και ταυτόχρονα εξαπέλυσε τους δημοσιολόγους της να ανακαλύψουν τι δουλειά έκανε ο θείος του Τσιόδρα και τι ψηφίζει ο Χαρδαλιάς.

Απλώς εννοώ ότι εφαρμόσαμε πολύ καλά κάτι προφανές. Διότι με εξαίρεση μερικούς διανοούμενους, οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι η πανδημία σχεδιάστηκε από σκοτεινούς κύκλους που μας θέλουν άβουλους και έγκλειστους –αναφέρομαι σε όσους και όσες μάχονται κατά της εξουσίας και της αυθεντίας γράφοντας κείμενα όπου απαντάται συχνά η φράση «όπως λέει ο Φουκό»– εμείς οι υπόλοιποι ξέραμε τι έπρεπε να κάνουμε.

Δυστυχώς δεν ισχύει το ίδιο για άλλα προβλήματα που μας ταλανίζουν πολύ πριν από τον Covid-19 και για τα οποία δεν υπάρχει εμβόλιο. Προβλήματα δυσεπίλυτα επειδή και οι μεν και οι δε έχουν το δίκιο τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η περιβόητη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Απ’ ό,τι έχει πάρει το μάτι μου, η αξιολόγησή τους θεωρείται casus belli. Γιατί άραγε;

Ας αρχίσουμε με το αυτονόητο, ότι όλοι αξιολογούμε και αξιολογούμαστε. Για να χρησιμοποιήσω ένα κοινότατο παράδειγμα, αν φωνάξω κάποιον υδραυλικό που θα κάνει σωστά, φτηνά και γρήγορα τη δουλειά, θα τον συστήσω σε φίλους και γνωστούς. Αν όμως με στήσει να τον περιμένω μερικές ώρες και αντί να αντικαταστήσει τη σωλήνα μού πλημμυρίσει το σπίτι, θα το πω σε όλους για να μην πάθουν εκείνο που έπαθα εγώ.

Τι το παράξενο ή πολιτικά ελέγξιμο να πηγαίνουμε σε εστιατόριο επειδή κρίνουμε ότι έχει καλό φαγητό; Αν δεν είναι αυτό αξιολόγηση, τι είναι; Με ποια λογική λοιπόν οι εκπαιδευτικοί δεν υπόκεινται σε έλεγχο; Τι περισσότερο έχουν οι σωλήνες από τα παιδιά μας; Και πώς είναι δυνατόν να διεκδικεί κανείς το προνόμιο να μην κρίνεται και να μην αξιολογείται; Ιδίως όταν διαδηλώνει στους δρόμους με πλακάτ που φέρει το σύνθημα «απέσυρέ το»!

Μέχρι εδώ πολλοί θα συμφωνήσουν. Αν το καλοσκεφτούμε όμως, είναι εξίσου εύλογο να υποθέσει κανείς ότι η αξιολόγηση, όχι ως αρχή αλλά στην πράξη, ενδέχεται να λειτουργήσει διαφορετικά. Εχοντας υπόψη τα όσα έχουν κατά καιρούς συμβεί στα καθ’ ημάς, η εφαρμογή της αξιολόγησης στον δημόσιο τομέα μπορεί να μετατραπεί σε εύσχημο τρόπο να πετύχουν οι κρατούντες αυτό ακριβώς που υποτίθεται ότι καταπολεμούν.

Δηλαδή να απαλλαγούν από όσους διόρισαν οι πολιτικοί τους αντίπαλοι και να βάλουν στη θέση τους τα δικά τους παιδιά. Κι αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι η απάντηση στο ερώτημα «πώς αξιολογούμε κάποιον;» προϋποθέτει ότι έχουμε ήδη αξιολογήσει σωστά εκείνους που αξιολογούν. Ετσι όμως, αντί να βρούμε τη λύση βρισκόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο. (Ή, ακριβέστερα, σε αυτό που αποκαλούμε infinite regress).

Σε χώρες όπου το πρόβλημα μπορεί να μην έχει λυθεί αλλά έχει περιοριστεί, υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι για πολλούς και διάφορους λόγους, όχι της παρούσης, θεωρούνται αμερόληπτοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου, ενώ στη δική μας περίπτωση ισχύει το αντίστροφο: όλοι στα μάτια του κόσμου είναι μεροληπτικοί μέχρι αποδείξεως του εναντίου.

Αν λοιπόν ο Κυριάκος Μητσοτάκης όντως προσπαθεί να εισαγάγει ένα νέο και καλύτερο κλίμα στη δημόσια ζωή, θα πρέπει όχι απλώς να βρει ικανούς και ουδέτερους τεχνοκράτες αλλά επίσης να πατάξει με αυξημένη αυστηρότητα εκείνους που ανήκουν στον δικό του χώρο και πιστεύουν ότι τώρα που «ήρθαν στα πράγματα» θα απολαύσουν κι αυτοί τα προνόμια της εξουσίας. Μόνο έτσι θα πείσει ότι όντως γυρίσαμε σελίδα.

Αν υποθέσουμε ότι το θέλει, δεν είμαι σίγουρος ότι το μπορεί κιόλας. Η Νέα Δημοκρατία, ως παράταξη και κόμμα εξουσίας, έχει στις τάξεις της πολλούς, πάρα πολλούς που υποστηρίζουν την αξιολόγηση χωρίς να τους περάσει από το μυαλό ότι ισχύει κατά μείζονα λόγο και για τους ίδιους.

Να γιατί ο πραγματικός εκσυγχρονισμός μας θα αποδειχτεί πολύ πιο δύσκολoς από το lockdown...

Γιώργος Γιαννουλόπουλος
 efsyn.gr