Του Μανόλη Παναγιωτάκη*
Με τον νόμο του ΥΠΕΝ που ψηφίστηκε αυτές τις μέρες, με την αντίθεση σύσσωμης της αντιπολίτευσης, άνοιξε ο δρόμος για μειοψηφική συμμετοχή του Δημοσίου και συνακόλουθη απώλεια ελέγχου στον ΑΔΜΗΕ. Επανερχόμαστε έτσι στο 2014, όταν η τότε κυβέρνηση, με πρόσχημα τη λειτουργία της αγοράς και τις απαιτήσεις της Κομισιόν, είχε νομοθετήσει την πώληση του 66% του ΑΔΜΗΕ, πράγμα που ματαίωσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Φαίνεται ότι τα απωθημένα ορισμένων καλά κρατούν....
Παραμερίζοντας προς στιγμήν, και χάριν του διαλόγου, τις στρατηγικές και ιδεολογικές διαφορές για το θέμα δημόσιου - ιδιωτικού, ας εξετάσουμε αν υπάρχει κάποια αντικειμενική ανάγκη γι αυτή την πρακτική.
Καμία απαίτηση της Κομισιόν
Κατ’ αρχάς οι απαιτήσεις της Κομισιόν ικανοποιήθηκαν πλήρως με τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του ΑΔΜΗΕ από τη ΔΕΗ που επέβαλε με το τρίτο Μνημόνιο και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να υλοποιήσει το 2017. Έτσι σήμερα η Κομισιόν δεν θέτει κανένα ζήτημα.
Θέματα λειτουργίας της αγοράς από τη διαχείριση του ΑΔΜΗΕ ούτε υπήρχαν με το προηγούμενο καθεστώς της ιδιοκτησίας από τη ΔΕΗ ούτε υπάρχουν σήμερα. Ο ΑΔΜΗΕ λειτουργεί με βάση το εθνικό και κοινοτικό, εξαιρετικά αυστηρό, θεσμικό πλαίσιο. Το αποδεικνύει η στάση των συμμετεχόντων στην αγορά, οι οποίοι είναι μεγάλες επιχειρήσεις με την ανάλογη επιρροή.
Κανένα πρόβλημα άντλησης κεφαλαίων
Θέματα ανάπτυξης επίσης δεν υφίστανται. Ο ΑΔΜΗΕ, ως μονοπώλιο, έχει -και είχε ανέκαθεν- την απαραίτητη πιστοληπτική ικανότητα άντλησης κεφαλαίων με ικανοποιητικούς όρους για τα έργα του, τα οποία έχουν ρυθμισμένα εγγυημένη υψηλή απόδοση. Τα θέματα αποδοτικότητας ανάγονται στην ικανότητα των εκάστοτε διοικήσεων και στις σχέσεις με το κράτος, οι οποίες μπορούν να βελτιωθούν εξαλείφοντας τις αγκυλώσεις με συγκεκριμένες νομοθετικές παρεμβάσεις.
Ας αναλογιστούμε το τεράστιο έργο που έχει επιτελεστεί και στον τομέα της μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υπό το καθεστώς του κρατικού μονοπωλίου της ΔΕΗ και την ανάλογη τεχνογνωσία που συσσωρεύτηκε. Και μάλιστα με κατασκευή των έργων από τις ίδιες τις υπηρεσίες της ΔΕΗ μέχρι και πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια. Έργο που συνεχίζεται και σήμερα, με άλλους όρους, σύμφωνα με τις σημερινές ανάγκες του τομέα του ηλεκτρισμού.
Για τυχόν επιφυλάξεις που διατυπώνονται για καθυστερήσεις των υποβρύχιων διασυνδέσεων, ειδικότερα της Κρήτης και των Κυκλάδων, αυτές οφείλονται στο μεν απώτερο παρελθόν σε θέματα τεχνολογίας και κόστους, στα δε τελευταία 10-15 χρόνια σε θέματα λανθασμένου προσανατολισμού και πολιτικών επιλογών και όχι σε θέματα αποδοτικότητας της ΔΕΗ. Είμαι σε θέση να γνωρίζω προσωπικά ότι το 1970 (!) η Pirelli μελετούσε στο Μιλάνο, με παραγγελία προφανώς της ΔΕΗ, τη διασύνδεση των Κυκλάδων.
Αμελητέο δημοσιονομικό όφελος
Απομένουν οι δημοσιονομικοί λόγοι. Με τη σημερινή χρηματιστηριακή αξία του ΑΔΜΗΕ, 465 εκατ. ευρώ, με το 17% των μετοχών που μπορεί να διαθέσει το Δημόσιο ώστε να διατηρήσει τουλάχιστον το 34% του μετοχικού κεφαλαίου θα εισπράξει περί τα 80-85 εκατ. Υπενθυμίζεται ότι το 2017 η ΔΕΗ ύστερα από διαγωνισμό εισέπραξε από τη State Grid 320 εκατ.!
Ακόμη και αν η κυβέρνηση προσδοκά ότι μπορεί σήμερα η κινεζική εταιρεία να προσφέρει τίμημα ανάλογο με το 2017 -πράγμα έως αδύνατο ενόψει της σημερινής χρηματιστηριακής αποτίμησης-, δηλαδή ένα ποσό της τάξης των 200-220 εκατ., το δημοσιονομικό όφελος παραμένει αμελητέο. Και μάλιστα όταν το αντίτιμο αυτού θα είναι η απώλεια του ελέγχου μιας τόσο κρίσιμης υποδομής όπως το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Έστω και αν ο έλεγχος περάσει σε μία τόσο μεγάλη και προηγμένη εταιρεία όπως η State Grid.
Εκτός αν ομολογούμε ότι είμαστε μια χώρα χρεοκοπημένη, που έχει ανάγκη και το τελευταίο ευρώ, οπότε πουλά τα ασημικά της.
Ενόψει των ανωτέρω το μόνο που απομένει ως αιτιολογία για την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ δεν είναι παρά ο νεοφιλελεύθερος δογματισμός. Μάλιστα σε μια συγκυρία που η κρίση λόγω κορωνοϊού κατέδειξε όχι μόνο τα όρια αυτού του μοντέλου, αλλά και τις καταστροφικές του συνέπειες στα συστήματα Υγείας των πλέον προηγμένων χωρών, αυτή η εμμονή συνιστά επικίνδυνη ιδεοληψία.
Το πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχείο
Βεβαίως οι αρμόδιοι, ευρισκόμενοι στη νιρβάνα του νέφους του κορωνοϊού και στο μονοδιάστατο της πολιτικής ζωής που έχει σε μεγάλο βαθμό διαμορφωθεί, εμφανίζονται απτόητοι. Συζητούν και την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, όπως αναφέρεται συχνά στον Τύπο. Υπάρχουν μάλιστα γραφίδες που μιλούν για μεταφορά στον ΔΕΔΔΗΕ των παγίων που σήμερα ανήκουν στη ΔΕΗ, με ετήσιο όφελος για την επιχείρηση 360 εκατ. Φαίνεται ότι σε κάποιους εγκεφάλους η ΔΕΗ είναι τελειωμένη...
Πέρα απ’ αυτό, το δίκτυο διανομής στις σύγχρονες συνθήκες είναι ο πιο κρίσιμος κρίκος στην αλυσίδα του ηλεκτρισμού και συνεπώς το πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχείο. Μάλιστα η αξία του πολλαπλασιάζεται ενόψει των εξελίξεων της τεχνολογίας μεταφοράς δεδομένων πέμπτης γενεάς, γνωστής ως 5G.
Ο ΔΕΔΔΗΕ έχει ανάγκη να επιταχύνει τον βηματισμό του στην κατεύθυνση του τεχνολογικού εκσυγχρονισμού. Να πραγματοποιήσει το λεγόμενο lift frog (πήδημα του βατράχου) για να προλάβει τις εξελίξεις, με τεράστια οφέλη για τη χώρα. Κάθε συζήτηση για το ιδιοκτησιακό του καθεστώς αποπροσανατολίζει και δρα παραλυτικά για την επιχείρηση.
Ήδη έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Ας μην επιτρέψουμε σε ιδεοληψίες και δόγματα να προκαλέσουν ζημιές που στην περίπτωση του ΔΕΔΗΕ θα είναι απείρως πολλαπλάσιες σε σχέση με τον ΑΔΜΗΕ.
Εκτός αν το πολιτικό σύστημα ομολογεί την ανικανότητά του να φέρει εις πέρας το μεγάλο αυτό έργο, σε αντίθεση με το παρελθόν, όταν σε μια καθυστερημένη και καθημαγμένη χώρα ίδρυσε τη ΔΕΗ, η οποία μεγαλούργησε συμβάλλοντας τα μέγιστα για στην οικονομική, τεχνολογική, ακόμη και κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη της Ελλάδας.
* Ο Μανόλης Παναγιωτάκης είναι τέως πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Α.Ε.