Τα σύνορα της Μέσης Ανατολής στην Τουρκία ήταν πάντα επιρρεπή σε λαθρεμπόριο και παράνομες διαβάσεις....
Μετά το ξέσπασμα της συριακής σύρραξης το 2011, οι μακρόχρονες διαδρομές λαθρεμπορίου έγιναν κανάλια προμήθειας για ένοπλους αντάρτες, συμπεριλαμβανομένου του Ισλαμικού Κράτους (IS).
Αφού έχασε τον εδαφικό έλεγχο, το IS ενδέχεται να μην μπορεί να χρησιμοποιήσει τις διαδρομές λαθρεμπορίου όπως πριν, αλλά οι διασυνοριακές συναλλαγές του δεν έχουν τελειώσει.
Τα μέλη του IS, αποδεικνύουν ότι έχουν καταφύγει σε παραδοσιακές μεθόδους μεταφοράς χρημάτων μέσω γραφειακών εταιρειών και εταιρειών κοσμημάτων που έχουν συστήσει στη Συρία και την Τουρκία, που ονομάζονται al-Haram, al-Hebo, al-Khalidi και Saksouk. Στις 19 Σεπτεμβρίου, η τουρκική αστυνομία συνέλαβε 22 υπόπτους κατηγορουμένους για τη λειτουργία διακρατικών δικτύων μεταφοράς χρημάτων για λογαριασμό του IS σε ταυτόχρονες επιδρομές σε 37 τοποθεσίες σε οκτώ επαρχίες σε ολόκληρη τη χώρα.
Η αστυνομική επιχείρηση, επικεντρώθηκε κυρίως στην αλ-Χαράμ,αφότου την 10η Σεπτεμβρίου υπήρξε αμερικανική ανακοίνωση για τις αντιτρομοκρατικές κυρώσεις στις al-Haram, al-Khalidi, al-Hebo, Saksouk και άτομα που συνδέονται με αυτές τις οντότητες.
Η Al-Haram ιδρύθηκε ως εταιρεία που ασχολείται με τα συνάλλαγμα, το εμπόριο και τις μεταφορές. Έχει ανοίξει υποκαταστήματα σε μεγάλες τουρκικές πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, η Μερσίν, το Γκαζιαντέπ, η Μπούρσα, η Αττάλεια, η Άγκυρα, η Σμύρνη, κ.α. καθώς και σε πέντε συνοικίες στην επαρχία Χατάι που διασχίζουν τη Συρία. Η εταιρεία έχει θυγατρικές στην Ιορδανία, το Λίβανο, τα παλαιστινιακά εδάφη και το Σουδάν.
Η εταιρεία Al-Hebo, που εδρεύει στις τουρκικές πόλεις Gaziantep και Sanliurfa, δραστηριοποιείται στην πόλη Tell Abyad, ακριβώς πέρα από τα σύνορα, και στη Raqqa, το πρώην οχυρό του IS στη Συρία, καθώς και στο Λίβανο.
Η Al-Khalidi έχει γραφεία σε Mersin, Sanliurfa, Gaziantep, Bursa, Adana και Κωνσταντινούπολη, ακόμη και στο ιστορικό Μεγάλο Παζάρι. Η εταιρεία έχει θυγατρικές εταιρείες σε Raqqa, Deir ez-Zor και Mayadin στη Συρία καθώς και στο Erbil, πρωτεύουσα του ιρακινού Κουρδιστάν.
Σύμφωνα με διαρροές από την αστυνομική έρευνα που δημοσιεύθηκε στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, οι χρηματοδότες του IS έχουν πραγματοποιήσει γρήγορες μεταφορές χρημάτων σε μέλη του IS, κυρίως στη Συρία, μέσω θυγατρικών εταιρειών, χρησιμοποιώντας ένα πρόγραμμα υπολογιστή που ονομάζεται «al-Haram» σε καθημερινή βάση. Οι μεταφορές πραγματοποιούνται χωρίς τα χρήματα που πραγματικά κινούνται, αλλά οι εταιρείες στις δύο πλευρές καταβάλλουν στοιχεια για λογαριασμούς σε τακτά χρονικά διαστήματα μετά από πολλαπλές μεταφορές. Αυτό γίνεται μέσω ταχυμεταφορών που μεταφέρουν τα χρήματα παράνομα. Το Al-Haram λέγεται ότι χρησιμοποιείται σε 44 χώρες.
Η μέθοδος φαίνεται να έχει αναπτυχθεί ως απάντηση σε αυστηρότερα μέτρα ασφαλείας στα σύνορα και στον ενισχυμένο έλεγχο των τραπεζικών συναλλαγών.
Η ιστοσελίδα Al-Monitor μίλησε με έναν πρώην κοσμηματοποιό, ο οποίος εργάστηκε ως «σύμβουλος πεδίου» σε οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας στα συριακά σύνορα. Γνωρίζει καλά πώς λειτουργούν τα δίκτυα χρημάτων και είπε ότι η μέθοδος μεταφοράς που χρησιμοποιείται από τον IS και άλλες ένοπλες ομάδες βασίζεται στην παραδοσιακή μέθοδο «hawala», που χρησιμοποιείται μακράν από τους εμπόρους και τους λαθρεμπόρους. «Η μέθοδος έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για να ξεφύγει κανείς από τους περιορισμούς του τραπεζικού συστήματος, τον έλεγχο και τα υψηλότερα τέλη. Βασίζεται στην εμπιστοσύνη «, ανέφερε η πηγή στην Al-Monitor.
«Ας πούμε ότι έχετε εισάγει εμπορεύματα από τη Συρία», είπε. «Θα πρέπει να στείλετε την πληρωμή. Ένα γραφείο συναλλάγματος ή μια εταιρεία στο Μεγάλο Παζάρι της Κωνσταντινούπολης θα έχει θυγατρική ή επιχειρηματικό εταίρο στη Συρία. Δίνετε τα χρήματα στην εταιρεία στην Κωνσταντινούπολη και η εταιρεία ενημερώνει τον ομόλογό της στη Συρία και ο παραλήπτης συλλέγει τα χρήματά του εκεί. Προβλέπονται μικρές προμήθειες ύψους 2-3%. »
Το χρέος μεταξύ των αντιπροσώπων της hawala μπορεί να διευθετηθεί με διάφορους τρόπους, ανέφερε η πηγή, εξηγώντας ότι ο οφειλέτης μπορεί να ζητήσει τη μεταφορά μετρητών ή, εάν είναι πρόσφορο, να ζητήσει να δοθούν τα χρήματα σε τρίτους στους οποίους οφείλει χρήματα. «Αυτό είναι ένα καθιερωμένο σύστημα,» είπε. «Είναι σαν το ρολόι.»
Μετά την έκρηξη της συριακής κρίσης, οι ένοπλες ομάδες «χρησιμοποιούσαν για την μεταφορά σακούλες χρημάτων στα σύνορα πριν ανακαλύψουν το σύστημα hawala», ανέφερε η πηγή. «Στην πραγματικότητα, οι διεθνείς οργανώσεις βοήθειας χρησιμοποίησαν την ίδια μέθοδο. Είμαι μάρτυρας τέτοιων μεταφορών αρκετές φορές στη διέλευση των συνόρων Cilvegozu. «
Σύμφωνα με την πηγή, «τα μάτια που παρακολουθούν τα σύνορα πολλαπλασιάστηκαν τα τελευταία χρόνια. Οι αυστηρότεροι τραπεζικοί κανονισμοί και ο αυξημένος έλεγχος από το Συμβούλιο Διερεύνησης Οικονομικών Εγκλημάτων της Τουρκίας (MASAK) συνέβαλαν επίσης στην αναζωπύρωση της μεθόδου hawala», σημείωσε.
Ως αποτέλεσμα, τα ποσοστά προμηθειών έφτασαν το 20%, σύμφωνα με την πηγή. Εξήγησε: «Οι έμποροι συνήθιζαν να πληρώνουν [προμήθειες] 2% στο παρελθόν. Θα πληρώσουν είτε για εμπορεύματα που αγόρασαν είτε για να εισπράξουν την πληρωμή των εμπορευμάτων που πώλησαν. Εξαφανίζονταν φόροι και έλεγχοι, εκτός από την εξοικονόμηση χρόνου. Αναμφισβήτητα, υπήρχε και ξέπλυμα χρημάτων. Τα χρήματα των ομάδων όπως το IS, ωστόσο, είναι εύκολο χρήμα. Ως εκ τούτου, οι περικοπές κατά 20% δεν αποτελούν πρόβλημα γι ‘αυτούς. »
Πάντως το ότι η τουρκική αστυνομική επιχείρηση εναντίον του al-Haram ήρθε μόνο μετά από τις ανακοινώσεις της Ουάσινγκτον, προκαλεί περαιτέρω αμφιβολίες για το κατά πόσον οι μηχανισμοί ελέγχου λειτουργούν σωστά.