Παιδείας παραλειπόμενα… (μέρος 3ο)

(Τι μπορεί να γίνει. Αν μπορεί πλέον να γίνει κάτι)

Γράφει ο Ευθύλογος


1ον. Να κατανοήσουμε ότι το Σχολείο, ως χώρος εργασίας, δεν είναι –και δεν μπορεί να γίνει - ελκυστικό και ευχάριστο. Σχετικές προσπάθειες όπου έγιναν, απέτυχαν όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο. Ας μη καλλιεργούμε λοιπόν αυταπάτες τουλάχιστον ως προς αυτό το σημείο. Μπορεί όμως το Σχολείο να γίνει λιγότερο δυσάρεστο και λιγότερο απωθητικό. Αρκεί να αξιοποιηθεί σωστά η σύγχρονη τεχνολογία και να συνδεθεί το Σχολείο (στοιχειωδώς έστω) με την σύγχρονη πραγματικότητα. Δυστυχώς αλλού «γράφεται» η πραγματικότητα και στο Σχολείο ούτε καταγράφεται ούτε καν περιγράφεται.

2ον. Να απαντήσουμε με σαφήνεια στα παρακάτω ερωτήματα:
Τι πρέπει να μάθουν τα παιδιά; Μήπως στη «φούρια» μας χώσαμε πολλά και άχρηστα αντικείμενα στη σχολική ύλη;
Τι μπορούν να μάθουν τα παιδιά; (Οι απαντήσεις στα δυο παραπάνω ερωτήματα δεν συμπίπτουν πάντοτε)
Γιατί πρέπει να το μάθουν; Ειδικά σ’ αυτό το ερώτημα η απάντηση πρέπει να είναι απόλυτα τεκμηριωμένη. Δεν είναι λογικό να διδάσκουμε κάτι στα παιδιά με μόνη δικαιολογία το μοχθηρό επιχείρημα: «αφού κουραστήκαμε εμείς να το μάθουμε πρέπει να κουραστείτε κι’ εσείς να το μάθετε».
Μήπως αντί γι’ αυτό που μαθαίνουν μπορούν να μάθουν κάτι πιο ενδιαφέρον πιο εύκολο και πιο χρήσιμο;
Πώς πρέπει να το μάθουν;( εδώ μάλλον δεν έγιναν αξιόλογα βήματα)
Πού πρέπει να το μάθουν;(Μήπως για να αντιληφθούν την αξία της Χημείας π.χ. πρέπει να επισκέπτονται πότε-πότε κάποιο εργοστάσιο λιπασμάτων ή πλαστικών ή έστω ένα οινοποιείο; Οι εκπαιδευτικές επισκέψεις που γίνονται σήμερα αποτελούν μάλλον παρωδία).
Πότε πρέπει να το μάθουν; Στο Γυμνάσιο; Στο Λύκειο; Συμβαδίζει ο βαθμός δυσκολίας των γνωστικών αντικειμένων με την αντιληπτική ικανότητα των παιδιών;
Από ποιον πρέπει να το μάθουν; Θα διδαχθούν π.χ. Σ.Ε.Π. (Σχολικό – Επαγγελματικό Προσανατολισμό) από κάποιον καθηγητή για να συμπληρώσει το πρόγραμμά του ή μήπως χρειάζεται να επισκεφθούν τους χώρους εργασίας και ν’ ακούσουν κάποιους ειδικούς, έστω και στο σχολείο τους;
Πόσος χρόνος απαιτείται για να το μάθουν; Μήπως σε πολλές περιπτώσεις εφαρμόζουμε «ταχύρυθμη διδασκαλία» με αποτέλεσμα την επιφανειακή αντιμετώπιση αρκετών σημαντικών γνωστικών αντικειμένων;
Πώς μπορούμε να περιορίσουμε την αρνητική και φθοροποιό επίδραση του εξωσχολικού περιβάλλοντος;( Μια γελοία τηλεοπτική εκπομπή π.χ. ασκεί συχνά μεγαλύτερη επιρροή από το Σχολείο και ακυρώνει την προσφορά του. Ας μη συζητήσουμε για το ευρύτερο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον όπου οι αξίες που προσπαθεί να καλλιεργήσει το Σχολείο π.χ. τιμιότητα, ειλικρίνεια κ.λ.π. αντιμετωπίζονται μάλλον ως ελαττώματα).
Μήπως το ολοήμερο σχολείο σε όλες τις βαθμίδες, είναι το σχολείο του μέλλοντος;
(Προφανώς εννοούμε σχολείο και όχι πάρκιγκ μαθητών ούτε χώρο αυλισμού και σταυλισμού όπως έχει καταντήσει σήμερα)

3ον. Υπάρχουν πάρα πολλοί αξιόλογοι εκπαιδευτικοί με τεράστια διδακτική πείρα και πραγματικό ενδιαφέρον και πάθος για το Σχολείο. Είναι οι αφανείς ήρωες της εκπαίδευσης. Δυστυχώς τη γνώμη αυτών των ανθρώπων δεν τη ζήτησε ποτέ η Πολιτεία. Η όποια βελτίωση όμως, μόνον με την αξιοποίηση τέτοιων ανθρώπων μπορεί να προκύψει. Δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά από κάποιους που χρησιμοποίησαν κάθε (θεμιτό ή αθέμιτο) μέσον για να γίνουν «αρμόδιοι» και να αποφύγουν έτσι την αίθουσα διδασκαλίας. Άνθρωποι με ελάχιστη διδακτική πείρα που συγκεντρώνουν «χαρτιά» και τυπικά προσόντα τρέχοντας από σεμιναρίου εις σεμινάριον και από συνεδρίου εις συνέδριον δεν είναι ότι καλύτερο για τον χώρο της Παιδείας. (Δεν ισχύει βέβαια για όλους αλλά θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε τις πραγματικές ώρες διδασκαλίας και την εμπειρία εκείνων που συμβάλλουν στην λήψη αποφάσεων ή συμμετέχουν σε διάφορα όργανα).

4ον Υπάρχουν προτάσεις ανθρώπων του χώρου της παιδείας για δραστικότατη περικοπή του τεράστιου όγκου της διδακτέας ύλης.
Πολλά από αυτά που σήμερα διδάσκουμε και με τον τρόπο που τα διδάσκουμε στα παιδιά, σε μεγάλο ποσοστό δεν αποτελούν ούτε γνώση ,ούτε παιδεία, ούτε μαθαίνουν το παιδί πώς να μαθαίνει. Δεν προάγουν την κριτική ικανότητα και την δημιουργική φαντασία.[10] Ο καταιγισμός των πληροφοριών δεν αφήνει χρόνο για την επεξεργασία τους. Τα παιδιά δεν έχουν χρόνο, όχι να ερωτευθούν - όπως προ ετών είχαν ζητήσει - αλλά ούτε να κοιμηθούν.
Πιστεύω ότι οι μαθητές του Γυμνασίου - Λυκείου είναι οι πλέον σκληρά εργαζόμενοι Έλληνες και μάλιστα με τα πλέον αβέβαια αποτελέσματα. (Εννοούμε τα παιδιά που θέλουν να ανταποκριθούν πλήρως στις υποχρεώσεις τους).

* * * * * * *

[10] Τι μένει τελικά στο μυαλό των ενηλίκων από όλο αυτό το μπάζωμα που υφίσταται ο εγκέφαλός τους κατά την παιδική τους ηλικία αποδεικνύεται περίτρανα

σε μια τηλεοπτική εκπομπή όπου ενήλικοι παίχτες επιβεβαιώνουν την άγνοιά τους, ανίκανοι να ανταγωνιστούν παιδάκια δέκα ετών.
Η ερώτηση που συμπτωματικά «παίζει» αυτή τη στιγμή (02/03/09, ώρα 22.00) στο εν λόγω τηλεπαιγνίδι είναι η εξής: «Ποια μέρα της εβδομάδας έγινε η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης την 29η Μαΐου του 1453».
Φαίνεται πως και οι «σοφοί» που ευθύνονται για την εκπομπή, θαλασσοδέρνονται σε αντίστοιχο πέλαγος άγνοιας με τους ενήλικους παίχτες. Αγνοούν ότι μεταξύ πολιορκίας και άλωσης υπάρχει τεράστια διαφορά.
Και όμως έχουν το θράσος να κρίνουν την ευφυΐα άλλων αφού η εκπομπή έχει τίτλο «Είσαι πιο έξυπνος από ένα 10χρονο;»
Χρειάζονται κι άλλα σχόλια;

Ευθύλογος


Διαβάστε το πρώτο μέρος εδώ και το δεύτερο εδώ